Οι αγωνιώδεις στιγμές των Εβραίων της Αθήνας με επίκεντρο τη Συναγωγή Μπεθ Σαλώμ.
Η Συναγωγή της Ισραηλιτικής Κοινότητας Αθήνας Μπεθ Σαλώμ, η δεύτερη συναγωγή στην Αθήνα, οικοδομήθηκε το 1935, ακριβώς απέναντι από την συναγωγή Ετς Χαΐμ που λειτουργούσε από το 1905. Φέρει στοιχεία νεοκλασικής αρχιτεκτονικής και επένδυση από πεντελικό μάρμαρο, ενώ διαφοροποιείται από τους παραδοσιακούς τύπους των συναγωγών της Ελλάδας. Ανακαινίστηκε τη δεκαετία του 1970 και λειτουργεί κανονικά ως σήμερα.
Την παραμονή του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, οι Εβραίοι της Αθήνας ανέρχονταν σε περίπου 3.000, ωστόσο κατά τη διάρκεια της Κατοχής, ο πληθυσμός σχεδόν τριπλασιάστηκε, λόγω του κύματος φυγάδων από άλλες κοινότητες, κυρίως της Θεσσαλονίκης.
Στις 21 Σεπτεμβρίου 1943, ο αρχιραβίνος της Αθήνας Ελιάου Μπαρτζιλάι κλήθηκε να παρουσιαστεί στα γραφεία του νεοδιορισμένου Ανώτατου Αρχηγού των Ες-Ες (Schutzstaffel / SS) και της Αστυνομίας Γιούργκεν Στρόοπ, ο οποίος είχε πρωταγωνιστήσει στην αιματηρή καταστολή της Εξέγερσης του Γκέτο της Βαρσοβίας τον προηγούμενο Απρίλιο. Εκεί, ο συνταγματάρχης των Ες-Ες και επικεφαλής του ειδικού κλιμακίου της SiPo (Αστυνομία Ασφαλείας / Sicherheitspolizei)-SD (Υπηρεσία Ασφαλείας / Sicherheitsdienst), Ντίτερ Βισλιτσένυ, τον διέταξε να προσκομίσει εντός 24 ωρών λεπτομερή κατάλογο των Εβραίων της Αθήνας.
Συγκλήθηκε αμέσως Κοινοτική Συνέλευση και αποφασίστηκε να κερδηθεί χρόνος πάση θυσία. Έτσι την επομένη, ο ραβίνος δικαιολογήθηκε στον Βισλιτσένυ ότι τα αρχεία της Κοινότητας είχαν καταστραφεί και ότι δεν είχε μπορέσει να συντάξει τον κατάλογο. Ο Βισλιτσένυ έδωσε τελικά παράταση άλλων 48 ωρών, στο οποίο διάστημα ειδοποιήθηκαν εγκαίρως όλοι οι Εβραίοι να τραπούν σε φυγή. Ένα συνεργείο από υπαλλήλους της Κοινότητας έσπευσε τη νύχτα και, με την καθοδήγηση του ραβίνου, έκαψε όλα τα αρχεία. Την ίδια νύχτα εξαφανίστηκαν και οι ηγέτες της Κοινότητας, ενώ ο ίδιος ο Μπαρτζιλάι φυγαδεύτηκε στις ανταρτοκρατούμενες περιοχές της Στερεάς Ελλάδας, με τη βοήθεια της αντιστασιακής οργάνωσης του ΕΑΜ (Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου).
Στις 4 Οκτωβρίου 1943, ο Στρόοπ έδωσε αυστηρή εντολή να ολοκληρωθεί η απογραφή των Εβραίων στα μητρώα της κοινότητας εντός πέντε ημερών. Ελάχιστοι υπάκουσαν την εντολή, πολλοί περισσότεροι είτε κατέφυγαν στο βουνό, είτε κρύφτηκαν σε φιλικά σπίτια, χρησιμοποιώντας τις εκατοντάδες πλαστές ταυτότητες που είχαν εκδοθεί μυστικά, με πρωτοβουλία του ίδιου του αρχηγού της Αστυνομίας, Άγγελου Έβερτ. Μέχρι το Μάρτιο του 1944, μόνο 1.500 Εβραίοι είχαν καταγραφεί στα μητρώα.
Στις 24 Μαρτίου 1944, ωστόσο, με τέχνασμα της SD παρουσιάστηκαν στη Συναγωγή περίπου 800 Εβραίοι, ακολουθώντας την ψεύτικη είδηση ότι θα μοιράζονταν άζυμα και ζάχαρη για την προετοιμασία του παραδοσιακού πασχαλινού γεύματος. Εκεί συνελήφθησαν από ισχυρές γερμανικές δυνάμεις και μεταφέρθηκαν στο στρατόπεδο Χαϊδαρίου, και μετέπειτα στον τελικό προορισμό των στρατοπέδων θανάτου, μαζί με ακόμα 500 περίπου Εβραίους που συνελήφθησαν στις εγγεγραμμένες κατοικίες τους.
