Η εντυπωσιακή βίλα οικοδομήθηκε το 1898 ως εξοχική κατοικία του Αχμέτ Καπανζή, τούρκου μεγαλεμπόρου και σημαντικού οικονομικού παράγοντα της Θεσσαλονίκης.
Χαρακτηριστικό δείγμα εκλεκτικισμού στη Θεσσαλονίκη, αποτελείται από το κύριο τμήμα του οικοδομήματος, όπου βρίσκονται οι χώροι της κατοικίας, και έναν πύργο, ο οποίος μάλλον χτίστηκε αργότερα ώστε η βίλα να μην υστερεί έναντι της κοντινής έπαυλης του Μεχμέτ Καπαντζή.
Το τετραώροφο κτίριο ακολουθεί την τυπική περίκεντρη κάτοψη των αστικών σπιτιών της εποχής, σύμφωνα με την οποία γύρω από την κεντρική οκταγωνική σάλα τοποθετούνται τα δωμάτια. Οι αίθουσες που βρίσκονται στις άκρες του ορθογωνίου της κάτοψης διαμορφώνονται με γωνιακές προεξοχές, ενώ παράλληλα ο πύργος διαρθρώνεται σε τέσσερις ορόφους.
Μετά τους βαλκανικούς πολέμους, στη βίλα διέμεινε ο πρίγκηπας Νικόλαος, ως πρώτος στρατιωτικός διοικητής της πόλης, με την σύζυγό του πριγκίπισσα Ειρήνη. Λίγο αργότερα, η βίλα συνδέθηκε με την Προσωρινή Κυβέρνηση της Θεσσαλονίκης, καθώς φιλοξένησε την τριανδρία Ελ. Βενιζέλο, Π. Κουντουριώτη και Π. Δαγκλή.
Στη συνέχεια, μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας, το κτίσμα περιήλθε στην κυριότητα της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής Κατοχής, χρησιμοποιήθηκε πρώτα από τους Γερμανούς κι έπειτα από τους Άγγλους μέχρι τον Μάρτιο του 1945.
Για μεγάλο διάστημα ο χώρος χρησιμοποιήθηκε για να στεγάσει το πέμπτο (Ε΄) και αργότερα το όγδοο (Η΄) Γυμνάσιο.
Σήμερα, μετά την ανακαίνισή του, το κτίριο στεγάζει την Πινακοθήκη του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης, η οποία φιλοξενεί περιοδικές εκθέσεις συμμετέχοντας ενεργά στα πολιτιστικά δρώμενα της πόλης.
Τοποθεσία
Πολιτιστικό Κέντρο του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης
Λεωφόρος Βασιλίσσης Όλγας 108
Θεσσαλονίκη
