«Petit Palais» (Ιταλική Πρεσβεία)

Aus goethe.de
Wechseln zu: Navigation, Suche
«Petit Palais» (Ιταλική Πρεσβεία). Φωτογραφία: Λεωνίδας Καλλιβρετάκης © Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών

Το μέγαρο στη γωνία της λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας με την οδό Σέκερη οικοδομήθηκε περί το 1885, για λογαριασμό του επιχειρηματία Στέφανου Ψύχα, [*] βάσει σχεδίων του αρχιτέκτονα Ernst Ziller.

«Petit Palais» (Ιταλική Πρεσβεία). Φωτογραφία: Λεωνίδας Καλλιβρετάκης © Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών

Ο Ernst Ziller (Ερνέστος Τσίλλερ, 1837-1923) υπήρξε Γερμανός αρχιτέκτονας που δραστηριοποιήθηκε στην Ελλάδα κατά το δεύτερο μισό του 19ου και τις αρχές του 20ου αιώνα.[**] Εκκινώντας από το νεοκλασικό πρότυπο, όπως αυτό εγκλιματίστηκε στην Ελλάδα του 19ου αιώνα, το συνδύασε ευρηματικά με στοιχεία της Ιταλικής νέο-αναγεννησιακής αρχιτεκτονικής παράδοσης, με το Γερμανικό μπαρόκ, με νέο-βυζαντινές, νέο-γοτθικές και νέο-ρωμανικές επιρροές, ακόμη και με πινελιές Art Nouveau, στο πνεύμα ενός ιδιαίτερου εκλεκτικισμού, που έδωσε την σφραγίδα του στην ελληνική πρωτεύουσα και επέδρασε ευρύτερα δημιουργώντας «σχολή», με αποτέλεσμα αυτό που χαρακτηρίζουμε ως η «Αθήνα του Ziller».

«Petit Palais» (Ιταλική Πρεσβεία). Φωτογραφία: Λεωνίδας Καλλιβρετάκης © Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών

Το νεοκλασικό μέγαρο του Στέφανου Ψύχα θεωρείται ένα από τα αξιολογότερα αστικά μέγαρα της εποχής του και ένα από τα ωριμότερα έργα του Ziller. Και στην περίπτωση αυτή, όπως και στο μέγαρο του Νικόλαου Ψύχα, λίγες δεκάδες μέτρα παρακάτω, το κεντρικό πρόστωο έχει ιωνικούς κίονες, ενώ οι αντίστοιχοι του εξώστη του ορόφου φέρουν κορινθιακά κιονόκρανα και τα ανοίγματα επιστέφονται από αετώματα.

«Petit Palais» (Ιταλική Πρεσβεία). Φωτογραφία: Λεωνίδας Καλλιβρετάκης © Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών

Το κτίριο αγοράστηκε το 1903 από τον γιο του βασιλιά Γεώργιου Α’, πρίγκιπα Νικόλαο (1872 - 1938), ο οποίος, αφού προέβη σε ορισμένες μεταρρυθμίσεις, βάσει σχεδίων του αρχιτέκτονα Αναστάσιου Μεταξά, εγκαταστάθηκε εκεί το 1904, με τη σύζυγό του Ρωσίδα Μεγάλη Δούκισσα Ελένη Βλαδιμήροβνα (1882-1957), εγγονή του τσάρου Αλέξανδρου Γ’.

«Petit Palais» (Ιταλική Πρεσβεία). Φωτογραφία: Κ.Κ. © Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών

Μετά την έξωση της βασιλικής δυναστείας, το 1923, το μέγαρο νοικιάστηκε προκειμένου να χρησιμοποιηθεί ως παράρτημα του γειτονικού ξενοδοχείου «Μεγάλη Βρετανία» και μετασκευάστηκε σε ένα μικρό πολυτελές ξενοδοχείο των 60 κλινών, το οποίο λειτούργησε έως το 1933, υπό την ονομασία «Petit Palais» («Μικρό Παλάτι»). Αργότερα εγκαταστάθηκε και εξακολουθεί να στεγάζεται εκεί η Ιταλική Πρεσβεία.

[*] Ο Στέφανος Ψύχας είχε χρηματοδοτήσει, μεταξύ άλλων, την επέκταση προς το Μοναστηράκι και την Ομόνοια, της ατμοκίνητης σιδηροδρομικής γραμμής Πειραιά-Θησείου (1889-1895).

Ernst Ziller

Ο Ernst Ziller (1837-1923) γεννήθηκε στο Serkowitz (σημερινό Radebeul) της Σαξονίας, γόνος μιας οικογένειας με παράδοση στην αρχιτεκτονική και την εργολαβία οικοδομών. Μετά τις σπουδές του στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Δρέσδης (Akademie der Bildenden Künste zu Dresden), πήγε στη Βιέννη, όπου εργάστηκε στο γραφείο του διάσημου ήδη τότε Δανού νεοκλασικιστή αρχιτέκτονα Theophil Hansen, τον οποίο συνόδευσε για πρώτη φορά στην Αθήνα το 1861, προκειμένου να επιβλέψει την οικοδομή της Ακαδημίας Αθηνών, μελετώντας παράλληλα τα μνημεία της αρχαιοελληνικής και βυζαντινής τέχνης. Μετά από μια διακοπή (1864-1868), κατά τη διάρκεια της οποίας σπούδασε εκ του σύνεγγυς την Ιταλική αρχιτεκτονική, ο Ziller επέστρεψε στην Αθήνα, όπου συνέχισε να επιβλέπει την εκτέλεση σχεδίων του Hansen, ενώ από τις αρχές της δεκαετίας του 1870 ξεκίνησε και τις δικές του εργασίες, οι οποίες συνεχίστηκαν για τα επόμενα 50 χρόνια. Υπολογίζεται ότι ο Ziller σχεδίασε εκατοντάδες κτίρια, κυρίως στην Αθήνα (αλλά και αλλού), τα περισσότερα από τα οποία δεν υπάρχουν πλέον, θύματα της άναρχης οικοδομικής ανάπτυξης του δευτέρου μισού του 20ου αιώνα. Διατηρούνται όμως αρκετά, τα οποία (σε συνδυασμό και με το διασωζόμενο αρχείο των σχεδίων του) αποτυπώνουν επαρκώς την εξέλιξη των αρχιτεκτονικών του προσανατολισμών. Προκειμένου να τιμηθεί η συμβολή του Ziller στην αρχιτεκτονική εξέλιξη της Αθήνας, το όνομά του δόθηκε σε μια πάροδο της οδού Καυταντζόγλου (Πατήσια).

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

Ενδεικτικές ανταποκρίσεις από την Πετρούπολη για το γάμο του πρίγκιπα Νικόλαου, στις αθηναϊκές εφημερίδες Εμπρός και Σκρίπ, 17-18 Αυγούστου 1902.

Πρίγκηπος Νικολάου, Τα πενήντα χρόνια της ζωής μου, Αθήνα 1926.

Hans Hermann Russack, Deutsche bauen in Athen, Βερολίνο 1942.

Λευτέρης Παπαγιαννάκης, Οι Ελληνικοί Σιδηρόδρομοι (1882-1910), Αθήνα 1982.

Δημήτρης Φιλιππίδης, Νεοελληνική Αρχιτεκτονική, Αθήνα 1984.

Κώστας Η. Μπίρης, Αι Αθήναι από του 19ου εις τον 20ον αιώνα, Αθήνα 3η έκδ. 1996.

Μάρω Καρδαμίτση – Αδάμη, «Η γένεση της Βασιλίσσης Σοφίας», εφημερίδα Καθημερινή (ένθετο Επτά Ημέρες), 5 Νοεμβρίου 2000.

Friedbert Ficker, Gert Morzinek, Barbara Mazurek, Ernst Ziller: Ein sächsischer Architekt und Bauforscher in Griechenland - Die Familie Ziller, Lindenberg im Allgäu 2003.

Angelos Vlachos, The Hotel «Grande Bretagne» in Athens, Αθήνα 2003.

Charlotte Zeepvat, The Camera and the Tsars: A Romanov Family Album, Stroud 2004.

Maro Kardamitsi-Adami, Classical Revival: The Architecture of Ernst Ziller 1837–1923, Athens 2006.

Μάρω Καρδαμίτση - Αδάμη, Γιώργης Γερόλυμπος, Έρνστ Τσίλλερ 1837-1923: Η τέχνη του κλασικού, Αθήνα, 2006.

Χαρά Τζαναβάρα, «Μνημεία της πόλης: Το μικρό παλάτι», Η Εφημερίδα των Συντακτών, 7 Μαρτίου 2015.

Τοποθεσία

«Petit Palais» (Ιταλική Πρεσβεία)
Λεωφόρος Βασιλίσσης Σοφίας & Σέκερη 2
Αθήνα