Μέγαρο Νικόλαου Ψύχα (Αιγυπτιακή Πρεσβεία)

Aus goethe.de
Wechseln zu: Navigation, Suche
Μέγαρο Νικόλαου Ψύχα (Αιγυπτιακή Πρεσβεία). Φωτογραφία: Λεωνίδας Καλλιβρετάκης © Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών

Ένα από τα πρώτα μέγαρα της τότε λεωφόρου Κηφισίας, της σημερινής Βασιλίσσης Σοφίας, οικοδομήθηκε περί το 1885 για λογαριασμό του Νικόλαου Ψύχα, βάσει σχεδίων του αρχιτέκτονα Ernst Ziller.

Μέγαρο Νικόλαου Ψύχα (Αιγυπτιακή Πρεσβεία). Φωτογραφία: Λεωνίδας Καλλιβρετάκης © Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών

Αυστηρά συμμετρικό, το συγκεκριμένο κτίριο αποτελεί χαρακτηριστική περίπτωση όπου ο Ziller αρκέστηκε να εφαρμόσει μια σχεδόν ατόφια νεοκλασική γραμμή. Η πρόσοψη διαιρείται σε τρία τμήματα. Το κεντρικό τμήμα προεξέχει ελαφρά και τονίζεται από το κεντρικό πρόπυλο με τους ιωνικούς κίονες. Στον πρώτο όροφο, ο εξώστης που στηρίζεται στους κίονες του πρόπυλου κοσμείται με κορινθιακές παραστάδες, ενώ τα πλευρικά ανοίγματα επιστέφονται από αετώματα.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν το στηθαίο του εξώστη που κοσμείται με μπαλούστρα και οι υδρορροές του κτιρίου που καταλήγουν σε περίτεχνες κεφαλές δελφινιών. Επιβλητικό είναι το κλιμακοστάσιο στο εσωτερικό του κτιρίου, ενώ οι γύψινες διακοσμήσεις και τα τζάκια έχουν εμφανείς επιρροές από τον εκλεκτικισμό.

Μέγαρο Νικόλαου Ψύχα (Αιγυπτιακή Πρεσβεία). Φωτογραφία: Λεωνίδας Καλλιβρετάκης © Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών

Από τα πλέον λιτά νεοκλασσικά έργα του Ernst Ziller, το Μέγαρο Νικολάου Ψύχα χτίστηκε σε μια περιοχή της Αθήνας που είχε μείνει για αρκετά χρόνια αναξιοποίητη. Ο αρχικός σχεδιασμός της βόρειας πλευράς των Ανακτόρων του Όθωνα προέβλεπε την ανέγερση υπουργείων, όμως η πρόθεση αυτή εγκαταλείφθηκε, καθώς το ελληνικό Δημόσιο δεν είχε την οικονομική δυνατότητα να απαλλοτριώσει τα οικόπεδα. Η περιοχή προσέλκυσε το ενδιαφέρον ιδιωτών της νέας αστικής τάξης και της ομογένειας, που εγκαταστάθηκε εκεί συμβάλλοντας στην ανοικοδόμησή της.

Ιδιαίτερη συμβολή στην ανάπτυξη της περιοχής είχε η οικογένεια Ψύχα, η οποία, λόγω των πολύ φιλικών σχέσεων με την οικογένεια Ziller, ανέθεσαν στον Γερμανό αρχιτέκτονα την οικοδόμηση όχι μόνο ενός, αλλά δύο μεγάρων στην λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας. Το δεύτερο είναι το λεγόμενο "Petit Palais", η σημερινή Ιταλική Πρεσβείας, που οικοδομήθηκε για λογαριασμού του Στέφανου Ψύχα, αδελφού του Νικολάου.

Μέγαρο Νικόλαου Ψύχα (Αιγυπτιακή Πρεσβεία). Φωτογραφία: Λεωνίδας Καλλιβρετάκης © Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών

Μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, στο Μέγαρο Ψύχα αυτό εγκαταστάθηκε και εξακολουθεί να στεγάζεται η Αιγυπτιακή Πρεσβεία. Ο πλευρικός πεζόδρομος της οδού Ζαλοκώστα, συμπληρώνει όμορφα το κτίριο και προσθέτει μια εικόνα χαλαρότητας στο κέντρο της πόλης.

Ernst Ziller

Ο Ernst Ziller (1837-1923) γεννήθηκε στο Serkowitz (σημερινό Radebeul) της Σαξονίας, γόνος μιας οικογένειας με παράδοση στην αρχιτεκτονική και την εργολαβία οικοδομών. Μετά τις σπουδές του στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Δρέσδης (Akademie der Bildenden Künste zu Dresden), πήγε στη Βιέννη, όπου εργάστηκε στο γραφείο του διάσημου ήδη τότε Δανού νεοκλασικιστή αρχιτέκτονα Theophil Hansen, τον οποίο συνόδευσε για πρώτη φορά στην Αθήνα το 1861, προκειμένου να επιβλέψει την οικοδομή της Ακαδημίας Αθηνών, μελετώντας παράλληλα τα μνημεία της αρχαιοελληνικής και βυζαντινής τέχνης. Μετά από μια διακοπή (1864-1868), κατά τη διάρκεια της οποίας σπούδασε εκ του σύνεγγυς την Ιταλική αρχιτεκτονική, ο Ziller επέστρεψε στην Αθήνα, όπου συνέχισε να επιβλέπει την εκτέλεση σχεδίων του Hansen, ενώ από τις αρχές της δεκαετίας του 1870 ξεκίνησε και τις δικές του εργασίες, οι οποίες συνεχίστηκαν για τα επόμενα 50 χρόνια. Υπολογίζεται ότι ο Ziller σχεδίασε εκατοντάδες κτίρια, κυρίως στην Αθήνα (αλλά και αλλού), τα περισσότερα από τα οποία δεν υπάρχουν πλέον, θύματα της άναρχης οικοδομικής ανάπτυξης του δευτέρου μισού του 20ου αιώνα. Διατηρούνται όμως αρκετά, τα οποία (σε συνδυασμό και με το διασωζόμενο αρχείο των σχεδίων του) αποτυπώνουν επαρκώς την εξέλιξη των αρχιτεκτονικών του προσανατολισμών. Προκειμένου να τιμηθεί η συμβολή του Ziller στην αρχιτεκτονική εξέλιξη της Αθήνας, το όνομά του δόθηκε σε μια πάροδο της οδού Καυταντζόγλου (Πατήσια).

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

Hans Hermann Russack, Deutsche bauen in Athen, Βερολίνο 1942.

Δημήτριος Παπαστάμου, Ερνέστος Τσίλλερ – Προσπάθεια Μονογραφίας, Αθήνα 1973.

Κώστας Η. Μπίρης, Αι Αθήναι από του 19ου εις τον 20ον αιώνα, Αθήνα 3η έκδ. 1996.

Μάρω Καρδαμίτση – Αδάμη, «Η γένεση της Βασιλίσσης Σοφίας», εφημερίδα Καθημερινή (ένθετο Επτά Ημέρες), 5 Νοεμβρίου 2000.

Friedbert Ficker, Gert Morzinek, Barbara Mazurek, Ernst Ziller: Ein sächsischer Architekt und Bauforscher in Griechenland - Die Familie Ziller, Lindenberg im Allgäu 2003.

Maro Kardamitsi-Adami, Classical Revival: The Architecture of Ernst Ziller 1837–1923, Athens 2006.

Μάρω Καρδαμίτση - Αδάμη, Γιώργης Γερόλυμπος, Έρνστ Τσίλλερ 1837-1923: Η τέχνη του κλασικού, Αθήνα, 2006.


Τοποθεσία

Μέγαρο Νικόλαου Ψύχα (Αιγυπτιακή Πρεσβεία)
Λεωφόρος Βασιλίσσης Σοφίας 3
Αθήνα