Ξενοδοχείο Μελά
Το κτίριο που είναι γνωστό ως ξενοδοχείο Μελά στην Κηφισιά, οικοδομήθηκε προς τα τέλη του 19ου αιώνα, βάσει σχεδίων του αρχιτέκτονα Ernst Ziller.
Η Κηφισιά υπήρξε από την αρχαιότητα ένας προσφιλής τόπος παραθερισμού των Αθηναίων. Στα νεότερα χρόνια, αποφασιστικό ρόλο στην ανάπτυξή της έπαιξε η σιδηροδρομική της σύνδεση με την Αθήνα το 1885. Έκτοτε αυξήθηκε ο ρυθμός ανέγερσης επαύλεων, αλλά και ξενοδοχείων, εν μέσω πυκνών κήπων, κυρίως στην περιοχή ανατολικά και βόρεια του σιδηροδρομικού σταθμού, ούτως ώστε το προάστιο να χαρακτηριστεί ως «το μυρωμένο Saint-Cloud των Αθηνών». [2*]
Το συγκεκριμένο ξενοδοχείο οικοδομήθηκε αρχικά ως εξοχική κατοικία του επιχειρηματία, βουλευτή και δημάρχου Αθηναίων Μιχαήλ Μελά. [3*] Το τριώροφο κτίριο που σχεδίασε ο Ziller στην περίπτωση αυτή, αποτελεί ένα μίγμα νεοκλασικισμού με «rustic» και γραφικά (pittoresque) στοιχεία. Στα άκρα του κορυφώνεται από δύο πυργοειδείς πτέρυγες, των οποίων οι ξύλινοι εξώστες και οι ξύλινες δοκίδες, σχηματίζοντας δαντελωτές διακοσμήσεις κάτω από το γείσο της στέγης, αναπαράγουν ένα ύφος ελβετικού chalet. Τα καμπυλωτά περιγράμματα στις θύρες και τα παράθυρα, συνυπάρχουν με τις ευθύγραμμες νεοκλασικές επιστέψεις των ανοιγμάτων του μεγάλου εξώστη, στο μέσον του οποίου, σε μια κόγχη με αετωματική επίστεψη, είχε τοποθετηθεί ένα πήλινο άγαλμα.
Από το 1897 (τουλάχιστον, ίσως και λίγο νωρίτερα) το κτίριο μετατράπηκε σε ξενοδοχείο «ευρωπαϊκών» προδιαγραφών, υπό την επωνυμία «Grand Hôtel de Kifissia», αν και οι περισσότεροι συνέχισαν να το αποκαλούν με το όνομα του αρχικού ιδιοκτήτη του, και έτσι παρέμεινε γνωστό ως ξενοδοχείο Μελά. Για περισσότερες από δύο δεκαετίες αποτελούσε ένα από τα δημοφιλέστερα κοσμικά στέκια της «καλής κοινωνίας» των Αθηνών, όπου σύχναζε η βασιλική οικογένεια και ο πολιτικός κόσμος, οργανώνονταν χοροί και καλλιτεχνικές εκθέσεις κ.ο.κ. Συνέχισε να λειτουργεί ως τα μέσα της δεκαετίας του 1930, οπότε και έκλεισε, αδυνατώντας πλέον να ανταγωνιστεί τα νεώτερα ξενοδοχεία της περιοχής με τις σύγχρονες ανέσεις («Απέργη», «Σεσίλ», «Πεντελικόν», κ.τ.λ.).
Έκτοτε μετατράπηκε σε αναρρωτήριο-αναπαυτήριο από τον ιατρό Γεώργιο Κοσκινά, κατά τα πρότυπα των Γερμανικών Kurhaus, υπό την επωνυμία «Κουρχάους Κηφισιάς», το οποίο εξακολουθούσε να υπάρχει τουλάχιστον ως τα μέσα της δεκαετίας του 1950.
Σήμερα, ανακαινισμένο, το κτίριο στεγάζει καταστήματα ειδών πολυτελείας, καθώς και το ταχυδρομείο της Κηφισιάς, ενώ στον κατά μέτωπο περιβάλλοντα χώρο του άλλοτε κήπου του, έχει αναπτυχθεί το σύγχρονο «Εμπορικό Κέντρο Μελά».
[2*] Σύμφωνα με την Ελένη Παπανδρέου (βλ. βιβλιογραφία), στην Κηφισιά σώζονται σήμερα (:1990) 114 διατηρητέα κτίρια, χτισμένα ανάμεσα στο 1870 και το 1936.
