Αυστριακό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο. Φωτογραφία: Λεωνίδας Καλλιβρετάκης © Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών
Λιτό το τριώροφο κτίριο που σχεδίασε ο Ερνέστος Τσίλερ (Ernst Ziller) ως έδρα του Αυστριακού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου, τελευταίο από τα ομοειδή ιδρύματα που εγκαινιάζονται τον 19ο αιώνα στην Ελλάδα.
Αυστριακό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο. Φωτογραφία: Λεωνίδας Καλλιβρετάκης © Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών
Το παράρτημα του Αυστριακού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου στην Αθήνα, που ιδρύθηκε το 1898 με στόχο την προώθηση αρχαιολογικών ερευνών στον ελλαδικό χώρο, στεγάστηκε στο νεοκλασικό μέγαρο της λεωφόρου Αλεξάνδρας, που οικοδομήθηκε μεταξύ των ετών 1905-1908, βάσει σχεδίων του αρχιτέκτονα Ερνέστου Τσίλερ.
Ο αρχιτέκτονας δέχθηκε, ίσως με αμηχανία, την πρόσκληση να σχεδιάσει ένα κτίριο επί οικοπέδου που παραχώρησε το κράτος σε μια περιοχή εκείνη την εποχή σχεδόν ακατοίκητη. Εφαρμόζοντας μια αναθεωρημένη μορφή της αρχικής του σύλληψης, ο Ziller σχεδίασε ένα λιτό κτίριο με βασικά νεοκλασικά στοιχεία, όπως η τριμερής διάταξη - σε αυτή την περίπτωση, η πρόσοψη του κτιρίου διαιρείται σε τρία τμήματα, δύο διώροφα και το μεσαίο τριώροφο - οι παραστάδες στα παράθυρα, καθώς και τα αετώματα που επιστέφουν συμμετρικά δυο από αυτά.
Αυστριακό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο. Φωτογραφία: Λεωνίδας Καλλιβρετάκης © Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών
Αυστριακό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο. Φωτογραφία: Λεωνίδας Καλλιβρετάκης © Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών
Μετά την προσάρτηση της Αυστρίας από τη ναζιστική Γερμανία το 1938 (Anschluss), το Αυστριακό Ινστιτούτο μετατράπηκε σε παράρτημα του αντίστοιχου Γερμανικού μέχρι το φθινόπωρο του 1944, οπότε και διέκοψε τις εργασίες του με την φυγή των στρατευμάτων κατοχής από την Ελλάδα. Επαναλειτούργησε μετά από μια εικοσαετία, το 1964. Στο ίδιο κτίριο στεγάστηκε μεταπολεμικά και η Αυστριακή Πρεσβεία, στο διάστημα μεταξύ των ετών 1947-2003.
Το Αυστριακό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο στην Αθήνα συνεχίζει την δράση του σε συνεργασία με ελληνικούς φορείς αρχαιολογικής έρευνας, έχοντας μέχρι τώρα πραγματοποιήσει σημαντικές ανασκαφές, μεταξύ άλλων, στην Αιγείρα, τους Λουσούς, την Αίγινα και την Ήλιδα.