Μνημείο Adolf Furtwängler. Φωτογραφία: Λεωνίδας Καλλιβρετάκης © Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών
Ακοίμητος φύλακας στον τάφο του σπουδαίου γερμανού αρχαιολόγου Adolf Furtwängler, είναι το χάλκινο αντίγραφο της Σφίγγας της Αίγινας που ο ίδιος είχε φέρει στο φως.
Μνημείο Adolf Furtwängler. Φωτογραφία: Λεωνίδας Καλλιβρετάκης © Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών
Με το κεφάλι της στραμμένο στο πλάι και τα χαρακτηριστικά της όχι πλέον δαιμονικά αλλά ανθρώπινα, η Σφίγγα της Αίγινας, εξαιρετικό δείγμα αναθήματος που μαρτυρά την μεγάλη παράδοση του νησιού στην γλυπτική, είναι από τα σημαντικότερα αρχαιολογικά ευρήματα του Adolf Furtwängler (Άντολφ Φουρτβένγκλερ, 1853-1907).
Για τιμήσει το γεγονός, η Εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία παρήγγειλε χάλκινο αντίγραφο του ευρήματος για να στέψει τη λιτή στήλη του τάφου του γερμανού αρχαιολόγου, που δραστηριοποιήθηκε στην Ελλάδα στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ου αιώνα και άφησε την τελευταία του πνοή στην Αθήνα.
Μνημείο Adolf Furtwängler. Φωτογραφία: Λεωνίδας Καλλιβρετάκης © Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών
Γιος καθηγητή της αρχαίας ελληνικής φιλολογίας, ο Furtwängler σπούδασε στην ιδιαίτερη πατρίδα του, Freiburg, καθώς και στα πανεπιστήμια της Λειψίας και του Μονάχου, όπου δέχθηκε την επίδραση των ιδεών του καθηγητή Heinrich Brunn, θεμελιωτή της συγκριτικής ανάλυσης των αρχαίων έργων τέχνης.
Το 1880 ανέλαβε υποδιευθυντής στο Μουσείο του Βερολίνου και διδάσκων (privatdozent) στο πανεπιστήμιο της ίδιας πόλης, ενώ το 1894 εγκαταστάθηκε στην πρωτεύουσα της Βαυαρίας, διαδεχόμενος τον μέντορά του στην έδρα κλασικής αρχαιολογίας και στη διεύθυνση της Γλυπτοθήκης του Μονάχου.
Από τα μέσα της δεκαετίας του 1870 άρχισε να επισκέπτεται συστηματικά και για μεγάλα χρονικά διαστήματα την Ελλάδα, συμμετέχοντας σε αρκετές ανασκαφές, όπως της Ολυμπίας, των Μυκηνών και, κυρίως, της Αίγινας, όπου, μεταξύ των άλλων, ανακάλυψε την περίφημη μαρμάρινη σφίγγα στα ερείπια του ναού του Απόλλωνα της Κολώνας, η οποία σήμερα εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Αίγινας.
Μνημείο Adolf Furtwängler. Φωτογραφία: Λεωνίδας Καλλιβρετάκης © Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών
Διακρίθηκε για την προσπάθειά του να αναπαραστήσει τους αρχικούς χρωματισμούς αρχαίων μνημείων, όπως στην περίπτωση των αετωμάτων του ναού της Αφαίας Αθηνάς, με αξιοσημείωτα αποτελέσματα, αν ληφθεί υπόψη το επίπεδο των γνώσεων και των τεχνικών δυνατοτήτων εκείνης της εποχής.
Παράλληλα, επεξεργάστηκε μεθόδους χρονολόγησης των αρχαιολογικών ευρημάτων (και συνακόλουθα των αρχαιολογικών χώρων και επιπέδων όπου είχαν βρεθεί), μέσω της εξελικτικής ταξινόμησης των καλλιτεχνικών τεχνοτροπιών, εμπλουτίζοντας σημαντικά τις επιστημονικές μας γνώσεις σε αυτούς τους τομείς.
