Φρειδερίκος Σαπόρτα (1794-1853)
Καταγόμενος από το Νεκάργκεμουντ (Neckargemünd) του Παλατινάτου, σήμερα στο κρατίδιο της Βάδης – Βυρτεμβέργης, ο κόμης Φρειδερίκος Σαπόρτα (Friedrich Karl von Saporta) ήταν Βαυαρός αρχιστράτηγος και υπασπιστής του πρίγκηπα Όθωνα, τον οποίο ακολούθησε στην Ελλάδα όταν εκείνος ανέλαβε την βασιλεία του νεοσύστατου κράτους. Λίγους μήνες μετά τον θάνατο της συζύγου του, συνόδευσε τον Όθωνα στο εννιάμηνο ταξίδι του στη Γερμανία, που έμελλε να καταλήξει στον γάμο του με την πριγκίπισσα Αμαλία του Ολδεμβούργου.
Την εποχή εκείνη ωστόσο, είχε εκδηλωθεί επιδημία χολέρας σε ορισμένες περιοχές της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της Βαυαρίας, με αποτέλεσμα να πεθάνουν εκεί δύο από τους υπασπιστές του Όθωνα: στα μεν Ανάκτορα του Μονάχου, ο Μανιάτης Ηλίας Κατσάκος Μαυρομιχάλης, στο δε Ούφενχάιμ (Uffenheim), ο Υδραίος Αντώνιος Μιαούλης. Την ημέρα της κηδείας του Μαυρομιχάλη (8 Νοεμβρίου 1836, ν.η.), πέθανε στο Μόναχο από την ίδια αιτία και ο Λούντβιχ (Ludwig), ο μόλις εννεαετής γιος του Σαπόρτα, που τον είχε ακολουθήσει στο ταξίδι από την Αθήνα.
Επιστρέφοντας στην Αθήνα με το νεόνυμφο βασιλικό ζεύγος τον Φεβρουάριο του 1837, ο κόμης Σαπόρτα αναβαθμίστηκε, αναλαμβάνοντας καθήκοντα αυλάρχη στην Οικία Δεκόζη-Βούρου της πλατείας Κλαυθμώνος, που χρησίμευσε ως προσωρινή βασιλική κατοικία. Ωστόσο, λίγους μήνες αργότερα δήλωσε ότι επιθυμούσε να φύγει και, όπως παρατηρεί η Αμαλία, «με τίποτε δεν μπόρεσε να πειστεί να μείνει περισσότερο», ενώ η κυρία επί των τιμών Ιουλία φον Νόρντενπφλυχτ (Julia von Nordenflycht) σημείωνε ότι «η θέσις του είναι δυσαναπλήρωτος».
Όταν γύρισε πλέον οριστικά στην Βαυαρία, ο Σαπόρτα τοποθετήθηκε αυλάρχης (hofmarschall) της μητέρας του Όθωνα, βασίλισσας Τερέζας (Therese von Sachsen-Hildburghausen), ενώ μετά από την Γερμανική Επανάσταση του 1848, κατά την οποία ο πατέρας του Όθωνα, Λουδοβίκος Α’, αναγκάστηκε να παραιτηθεί από τον βαυαρικό θρόνο, ανέλαβε την διοίκηση της 2ης Βαυαρικής Ταξιαρχίας Πεζικού. Πέθανε το 1853 στο Μόναχο, ενώ το 1839 είχε φύγει από τη ζωή και η δεύτερη σύζυγός του, βαρώνη Γιοχάνα φον Φέχενμπαχ (Johanna von Fechenbach), επίσης κατά τη διάρκεια του τοκετού, μόλις ένα χρόνο μετά τον γάμο τους.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
Νεκρολογίες και ρεπορτάζ από την κηδεία της Clara von Saporta, δημοσιευμένες στις αθηναϊκές εφημερίδες Αθηνά, 21 Δεκεμβρίου 1835 και Ο Σωτήρ-Le Sauveur, 21 Δεκεμβρίου 1835/ 3 Ιανουαρίου 1836.
Ειδήσεις για τους θανάτους των Ελλήνων από τη χολέρα στην Βαυαρία, δημοσιευμένες στις αθηναϊκές εφημερίδες Αθηνά, 22 Νοεμβρίου 1836 και Η Αναγεννηθείσα Ελλάς-La Grèce Régénérée, 25 Νοεμβρίου / 7 Δεκεμβρίου 1836 και στην εφημερίδα Allgemeine Zeitung του Augsburg, 7, 8 και 11 Νοεμβρίου 1836 (ν.η.).
«Διαταγή Στρατού», Εφημερίς της Κυβερνήσεως του Βασιλείου της Ελλάδος 26 (1836), 20 (1837), 3 (1838).
Α. Πετσάλης, Συλλογή απάντων των Νόμων, Διαταγμάτων, Διαταγών του Στρατού, κτλ., από του έτους 1833 μέχρι τέλους του 1840, Αθήνα 1842.
J. C. Hinrich, Briefe einer Hofdame in Athen an eine Freundin in Deutschland 1837-1842, Λειψία, 1845.
Κ. Τσαουσόπουλος (μτφρ.), «Επιστολαί κυρίας της τιμής εν Αθήναις προς φίλην της εν Γερμανία (1837-1842), Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος 8 (1922).
Ernst Heinrich Kneschke, Deutsche Grafen-Häuser der Gegenwart in heraldischer, historischer und genealogischer Beziehung, τ. 2ος, Λειψία 1853.
Anton von Schönhueb, Geschichte des Königlich Bayerischen Cadetten-Corps, Μόναχο 1856.
Johannes Baptista Rietstap, Armorial Général, τ. 2ος, Gouda 1887.
Maximilian Schmidt, Die Jachenauer in Griechenland - Eine Erzählung aus der Zeit der bayerischen Expedition nach Griechenland, 1832, Λειψία – Μόναχο 1888.
Friedr. von Gaisberg -Schückingen, «Die Deszendenz des Johann Jakob Schad von Mittelbiberach», Heraldisch-Genealogische Blätter für adelige und bürgerliche Geschlechter1 (1907).
Σ. Β. Κουγέας, «Ο τάφος ενός Έλληνος αγωνιστού εις το Μόναχον (του Ηλία Κατσάκου Μαυρομιχάλη)», Ημερολόγιον της Μεγάλης Ελλάδος 15 (1936).
Wolf Seidl, Bayern in Griechenland: Die Geschichte eines Abenteuers, Μόναχο 1965.
Βόλφ Ζάιντλ, Βαυαροί στην Ελλάδα - Η γένεση του νεοελληνικού κράτους και το καθεστώς του Όθωνα, Αθήνα [1984].
Σπύρος Μαρκεζίνης, Πολιτική Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος, 1828-1964, τ. 1ος, Αθήνα 1966.
Βάνα Μπούσε, Μίχαελ Μπούσε (μετάφρ., επιμ.), Ανέκδοτες επιστολές της βασίλισσας Αμαλίας στον πατέρα της, 1836-1853, 2 τόμοι, Αθήνα 2011.
Τοποθεσία
Μνημείο Clara von Saporta
Α’ Νεκροταφείο, Προτεσταντικό Τμήμα (σειρά E)
Τριβωνιανού 29 & Αναπαύσεως
Αθήνα