Στις 6 Μαΐου 1876, ο Γερμανός πρόξενος στη Θεσσαλονίκη Χένρυ Άμποτ (Henry Abbott, 1842-1876), δολοφονήθηκε μαζί με το Γάλλο συνάδελφό του Ζυλ Μουλάν (Jules Moulin) μέσα στο τέμενος Σαατλί Τζαμί (Saatli Djami), που βρισκόταν δίπλα στο Διοικητήριο της πόλης.
Δράστες ήταν μουσουλμάνοι που είχαν συγκεντρωθεί στο τέμενος απαιτώντας να τους παραδοθεί μία χριστιανή που είχε ασπαστεί το Ισλάμ, αλλά την οποία κρατούσαν οι ορθόδοξοι χριστιανοί της πόλης διότι θεωρούσαν ότι ο εξισλαμισμός ήταν παράνομος. Λόγω της διαφοράς αυτής, οι χριστιανοί απειλήθηκαν από το μουσουλμανικό όχλο με σφαγές.
Ο Άμποτ και ο Μουλάν, επιχειρώντας να μεσολαβήσουν ανάμεσα στις δύο κοινότητες, πήγαν στο Διοικητήριο για να συναντήσουν τον Οθωμανό διοικητή της Θεσσαλονίκης και να ζητήσουν τη συνεργασία του. Παρασύρθηκαν, όμως, με τέχνασμα στο διπλανό τέμενος, όπου, μαζί με το μουσουλμάνο φρουρό τους, κατακρεουργήθηκαν από το μαινόμενο μουσουλμανικό πλήθος.
Το γεγονός προβλήθηκε από τον παγκόσμιο Τύπο και προκάλεσε την επέμβαση των μεγάλων ευρωπαϊκών κρατών, οι οποίες απέστειλαν πολεμικά πλοία στη Θεσσαλονίκη. Το οθωμανικό κράτος έλαβε σοβαρά πειθαρχικά μέτρα κατά των αρμοδίων, διεξήγαγε ανακρίσεις και παρέπεμψε σε δίκη όσους θεωρήθηκαν φυσικοί αυτουργοί της δολοφονίας, οι οποίοι και καταδικάστηκαν σε θάνατο. Η ποινή εκτελέστηκε, αλλά η γενική εντύπωση ήταν ότι οι συλλήψεις έγιναν τυχαία και αφορούσαν αναλφάβητους ανθρώπους που δεν μπορούσαν να υπερασπιστούν τον εαυτό τους.
Ο δολοφονηθείς Χένρυ Άμποτ ήταν κάτοικος της Θεσσαλονίκης, απόγονος βρετανικής οικογένειας που είχε εγκατασταθεί στην πόλη στα τέλη του 18ου αιώνα και είχε επιδοθεί επιτυχώς σε επιχειρήσεις. Ως ορθόδοξος, ο Άμποτ κηδεύτηκε στο νεκροταφείο της Παναγίας Ευαγγελίστριας, όπου και εξακολουθεί να βρίσκεται ο τάφος του.
Τοποθεσία
Μνημείο Henry Abbott
Δημοτικό Κοιμητήριο Ευαγγελίστριας
Αγίου Δημητρίου 159
Θεσσαλονίκη
