Έπαυλη «Ατλαντίς»

Aus goethe.de
Wechseln zu: Navigation, Suche
Έπαυλη «Ατλαντίς». Φωτογραφία: Λεωνίδας Καλλιβρετάκης © Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών

Έπαυλη «Ατλαντίς» (3:08)

Έπαυλη «Ατλαντίς» (3:08)


fileGRIECHENLAND COVER ATLANTIS 1 LK resized.jpg

To όνομα της πρώτης ελληνικής εφημερίδας της Νέας Υόρκης, «Ατλαντίς», φέρει η διώροφη έπαυλη στην Κηφισιά που σχεδίασε ο Ερνέστος Τσίλερ (Ernst Ziller) το 1897, καθώς ιδιοκτήτης της δεν ήταν άλλος από τον εκδότη του εντύπου, ο επιχειρηματίας και δημοσιογράφος Σόλων Βλαστός.

Έπαυλη «Ατλαντίς». Φωτογραφία: Λεωνίδας Καλλιβρετάκης © Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών

Προσφιλής τόπος αναψυχής των Αθηναίων από την αρχαιότητα, η Κηφισιά, που γνώρισε ιδιαίτερη ανάπτυξη μετά τη σιδηροδρομική της σύνδεση με την Αθήνα το 1885, εκτιμήθηκε ως ιδανικό περιβάλλον διαμονής από τον εκ Σύρου ορμώμενο, δραστήριο επιχειρηματία της Νέας Υόρκης, Σόλωνα Βλαστό. Εκεί, ανάμεσα στα ξενοδοχεία και τις βίλες με τους μεγάλους κήπους, που οικοδομούνταν με τόσο ταχείς ρυθμούς ώστε το προάστιο να χαρακτηριστεί «το μυρωμένο Saint-Cloud των Αθηνών», χτίστηκε η έπαυλη του Βλαστού «Ατλαντίς».

Έπαυλη «Ατλαντίς». Φωτογραφία: Λεωνίδας Καλλιβρετάκης © Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών

Το εκλεκτικιστικό κτίριο που σχεδίασε ο Τσίλερ συνδυάζει νεοκλασικά και ρομαντικά στοιχεία, στο πνεύμα της λεγόμενης «γραφικής» αρχιτεκτονικής. Η αδρή εμφανής λιθοδομή της έπαυλης αποπνέει ένα ρουστίκ (rustic) ύφος, που αρμόζει στο κλίμα της εξοχικής βίλας.

Έπαυλη «Ατλαντίς». Φωτογραφία: Λεωνίδας Καλλιβρετάκης © Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών

Tο φαρδύ προστώο του ισογείου, που εκτείνεται σε ολόκληρη την πρόσοψη, αποτελείται από πέντε τοξωτά ανοίγματα και προσφέρει την απαραίτητη για τον μεσογειακό ήλιο σκιά, ενώ ταυτόχρονα στηρίζει τον εξώστη του ορόφου, ο οποίος περικλείεται από δύο ευμεγέθη σταυροθόλια. Μοναδικό νεοκλασικό στοιχείο αποτελεί το αέτωμα στο κεντρικό άνοιγμα του ορόφου.

Έπαυλη «Ατλαντίς». Φωτογραφία: Λεωνίδας Καλλιβρετάκης © Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών

Η πλούσια διακόσμηση περιλαμβάνει δύο πήλινα αγάλματα, που πλαισιώνουν το κεντρικό άνοιγμα του εξώστη, οροφογραφίες στα σταυροθόλια και νέο-πομπηιανές τοιχογραφίες στον εξωτερικό τοίχο του ισογείου. Το πιο ενδιαφέρον διακοσμητικό στοιχείο, ωστόσο, ίσως είναι η ζωγραφιστή ζωφόρος με τα ανάλαφρα μοτίβα φυσικών στοιχείων και χαρωπών ερωτιδών.

Έπαυλη «Ατλαντίς». Φωτογραφία: Λεωνίδας Καλλιβρετάκης © Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών

Η «Ατλαντίς» αναπαλαιώθηκε στις αρχές του 21ου αιώνα.

Ακριβώς δίπλα στην «Ατλαντίδα, επί της οδού Πεσμαζόγλου, ο Τσίλερ είχε οικοδομήσει, την ίδια περίπου εποχή, μία ακόμη έπαυλη, τη γνωστή ως «Villa Rose», την οποία χρησιμοποίησε ο ίδιος ως κατοικία και στη συνέχεια πούλησε στην οικογένεια Καλαμάρη. Η έπαυλη αυτή που, όπως προκύπτει και από τα αρχιτεκτονικά σχέδια, είχε αρκετά κοινά στοιχεία με την «Ατλαντίδα» και ανακαινίστηκε ριζικά το 1964 από τους νέους της ιδιοκτήτες, υπάρχει ακόμη, αλλά η πυκνή βλάστηση του περιβάλλοντος κήπου δεν επιτρέπει την οπτική επαφή με το κτίριο.

Poi sammlung 02 el IGNORECLICK .jpg

Σόλων Βλαστός (1852-1927)

Ο Σόλων Βλαστός υπήρξε πρωτεργάτης του ελληνικού Τύπου στην Αμερική. Γεννήθηκε στη Σύρο και μετά τις σπουδές του στην Αθήνα εγκαταστάθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου αρχικά ασχολήθηκε με ναυτιλιακές επιχειρήσεις. Τον Μάρτιο του 1894, εξέδωσε στη Νέα Υόρκη την πρώτη εβδομαδιαία ελληνική εφημερίδα, υπό τον τίτλο “Ατλαντίς”, η οποία μετά από μία δεκαετία κυκλοφορίας μετατράπηκε σε καθημερινό έντυπο. Μετά το 1915, η “Ατλαντίς” γνώρισε ισχυρό ανταγωνισμό από τον “Εθνικό Κήρυκα” και τελικά, το 1972, σταμάτησε την κυκλοφορία της. Ο ιδρυτής της έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του στο Παρίσι.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

Ρεπορτάζ από τα εγκαίνια της σιδηροδρομικής γραμμής Αθηνών-Κηφισιάς, στις αθηναϊκές εφημερίδες Αιών και Ακρόπολις, 5 Φεβρουαρίου 1885.

«Σόλων ο Κηφισσιώτης», εφημερίδα Σκριπ, 23 Σεπτεμβρίου 1905.

Επικήδειοι για τον Σόλωνα Βλαστό, στις εφημερίδες Ατλαντίς Νέας Υόρκης, 29 Σεπτεμβρίου 1927 και The New York Times, 30 Σεπτεμβρίου 1927.

Μπάμπης Μαλαφούρης, Οι Έλληνες της Αμερικής, 1528-1948, Νέα Υόρκη 1948.

Theodore Saloutos, The Greeks in the United States, Harvard University Press 1964.

Κωνσταντίνος Στάικος, «Ένα σπίτι του Τσίλλερ που πήρε καινούργια ζωή», Ζυγός 18 (1976).

Victor S. Papacosma, «The Greek Press In America», Journal of the Hellenic Diaspora, 4 (1979).

Δημήτρης Φιλιππίδης, Νεοελληνική Αρχιτεκτονική, Αθήνα 1984.

Ελένη Παπανδρέου, «Εκλεκτικιστικές κατοικίες στην Κηφισιά στα χρόνια της Μπελ Επόκ», Αρχαιολογία και Τέχνες, 37 (1990).

Friedbert Ficker, Gert Morzinek, Barbara Mazurek, Ernst Ziller: Ein sächsischer Architekt und Bauforscher in Griechenland - Die Familie Ziller, Lindenberg im Allgäu 2003.

Βιργινία Μαυρίκα, «Γραπτές διακοσμήσεις του E. Τσίλερ σε αθηναϊκά ιδιωτικά οικοδομήματα: Επιρροές από τον Θ. Χάνσεν», Αρχαιολογία και Τέχνες, 100 (2006).

Maro Kardamitsi-Adami, Classical Revival: The Architecture of Ernst Ziller 1837–1923, Αθήνα 2006.

Μάρω Καρδαμίτση - Αδάμη, Γιώργης Γερόλυμπος, Έρνστ Τσίλλερ 1837-1923: Η τέχνη του κλασικού, Αθήνα 2006.

Αλέξανδρος Κιτρόεφ, λήμματα «Ατλαντίς/ Atlantis» και «Βλαστός Σόλων Ι.», Εγκυκλοπαίδεια του Ελληνικού Τύπου, τ. 1ος, Αθήνα 2008.

Τοποθεσία

Έπαυλη «Ατλαντίς»
Οδός Πεσμαζόγλου 10 & Εμμανουήλ Μπενάκη
Κηφισιά