Την ελπίδα ότι η Ιστορία θα της απονείμει τον τίτλο της «βασίλισσας των φοινίκων» έτρεφε η Αμαλία, η οποία ήδη από το 1839 είχε αναλάβει τη διαμόρφωση ενός κήπου στη νότια πλευρά των Βασιλικών Ανακτόρων ενώ η οικοδομή τους βρισκόταν σε εξέλιξη.
Η αρχική προβλεπόμενη έκταση του Βασιλικού Κήπου ήταν 30 στρέμματα, αλλά καθώς επεκτάθηκε προς τα νότια και τα ανατολικά των Ανακτόρων, τελικά ξεπέρασε τα 150 στρέμματα.
Πολύτιμος συνεργάτης της Αμαλίας υπήρξε, μεταξύ άλλων, ο Γάλλος αρχιτέκτονας κήπων Φρανσουά Λουί Μπαρώ (François Louis Bareaud), ο οποίος σχεδίασε το εσωτερικό δίκτυο των οδών και καθόρισε τη μορφή και τη θέση των διακοσμητικών στοιχείων, των κτισμάτων, των υδάτινων εκτάσεων και των περίφρακτων χώρων του. Σημαντικός συνεργάτης ήταν, επίσης, ο Γερμανός εμπειροτέχνης Φρειδερίκος Σμιτ (Friedrich Schmidt), που ανέλαβε και τον εμπλουτισμό του κήπου με δένδρα και καλλωπιστικά φυτά από όλη την Ελλάδα και από το εξωτερικό.
Οι «ουασινγκτώνιοι» φοίνικες (washingtonia filera), που υψώνονται ακόμη απέναντι από τη σημερινή κύρια είσοδο του κήπου, ήταν το κατεξοχήν καύχημα της Αμαλίας. «Από χθες φυτεύω φοίνικες» ανήγγειλε, περιχαρής αλλά κουρασμένη, στον πατέρα της, τον Μάρτιο του 1846. «Σήμερα φυτέψαμε έναν γίγαντα, που μαζί με τα φύλλα του έχει ύψος 65 πόδια, ίσως και περισσότερο. Είναι μεγαλειώδης. Όταν στέκεται κανείς όρθιος στη μέση της αίθουσας του θρόνου, τον βλέπει. Πόση δουλειά όμως και πόσος κόπος χρειάστηκε για να φυτευτεί. Κατασκευάζεται γι’ αυτόν τον σκοπό ένα είδος τρίποδα και μετά σαράντα άνθρωποι τον τραβούν με πολλά σχοινιά και βαρούλκα και τον σηκώνουν όρθιο, ενώ αυτός σείεται και τρέμει». Και σε άλλη επιστολή, προσέθετε: «Ελπίζω ότι κάποτε θα μου δώσει η ιστορία τον τίτλο της βασίλισσας των φοινίκων».
Η πυκνή και ποικίλη βλάστηση του κήπου, οι καμπυλόγραμμες σκιερές διαδρομές που οδηγούν σε προστατευμένες «ιδιωτικές» γωνιές και απρόσμενα μικρο-τοπία, καθώς και τα διάσπαρτα αρχαία ίχνη, σε συνδυασμό με μικρά νεοκλασικά κτίσματα, γραφικά ανοικτά περίπτερα και πέργκολες, δημιουργούν ένα ρομαντικό ειδυλλιακό σύνολο που εντυπωσιάζει ακόμη και σήμερα τον επισκέπτη του Εθνικού (από το 1927) Κήπου.
Αποτελεί, άλλωστε, έναν από τους σημαντικότερους χώρους πρασίνου της πυκνοδομημένης πλέον πρωτεύουσας της Ελλάδας.
«Το της πόλεως φυλλώδες στέμμα», χαρακτήρισε το 1869 ο Αμερικανός διπλωμάτης Τσαρλς Τάκερμαν (Charles Tuckerman) «την πλουσίαν ταύτην δενδρώδη περιοχήν, τους εν αυτή ανθώνας, αναβρυτήρια και μαιάνδρους». Εβδομήντα χρόνια αργότερα, ο Αμερικανός συγγραφέας Χένρυ Μίλλερ (Henry Miller) έγραφε: «Παραμένει στη μνήμη μου όσο κανένα άλλο πάρκο που έχω γνωρίσει. Είναι η πεμπτουσία ενός πάρκου, αυτό που αισθάνεται κάποιος μερικές φορές κοιτάζοντας έναν πίνακα ή όταν ονειρεύεται έναν τόπο στον οποίο θα ήθελε να είναι και ποτέ δεν τον βρίσκει».
Η αρχική είσοδος, που βρισκόταν στο βόρειο άκρο του κήπου και επέτρεπε την πρόσβαση από τα Ανάκτορα, είναι πλέον κλειστή, ενώ η σημερινή κύρια είσοδος για το κοινό βρίσκεται στη δυτική πλευρά, επί της λεωφόρου Βασιλίσσης Αμαλίας.
