Aπό τα μεγαλοπρεπέστερα μνημεία του Α’ Νεκροταφείου των Αθηνών, το μαυσωλείο του διασημότερου ερασιτέχνη ανασκαφέα όλων των εποχών, Ερρίκου Σλήμαν (Heinrich Schliemann), είναι έργο του Ερνέστου Τσίλερ (Ernst Ziller).
Ένας ναός δωρικού ρυθμού, με βάθρο που κοσμείται από ανάγλυφες παραστάσεις, αποτελεί το εντυπωσιακό ταφικό μνημείο του Γερμανού ανασκαφέα της Τροίας και των Μυκηνών, Ερρίκου Σλήμαν (1822-1890). Ο ίδιος ο Σλήμαν το είχε παραγγείλει, όσο βρισκόταν εν ζωή, στον Τσίλερ, ο οποίος προηγουμένως είχε σχεδιάσει και την οικία του, το γνωστό ως Ιλίου Μέλαθρον.
Στο μέσον της πρόσοψης του ναού, έχει τοποθετηθεί σε βάθρο η προτομή του Σλήμαν, ενώ πάνω από την είσοδο υπάρχει, χαραγμένο με συνεχή γραφή σε αρχαϊκό ύφος, το επιτύμβιο επίγραμμα: «ΕΙΝΡΙΧΟΝ ΚΕΥΘΩ ΣΧΛΙΕΜΑΝΝΟΝ ΤΟΥ ΜΕΓΑ ΚΛΕΟΣ. ΤΟΝ ΣΕ ΜΙΜΕΙΣΘΑΙ ΧΡΗ ΠΟΛΛΑ ΠΟΝΕΥΝΤΑ ΒΡΟΤΟΙΣ» («Τον Ερρίκο Σλήμαν περικλείω, του οποίου η δόξα είναι μεγάλη. Πρέπει να τον μιμηθείς, διότι μόχθησε πολύ για τους θνητούς»).
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η διακόσμηση της ανάγλυφης ζωφόρου που περιβάλλει το βάθρο του μνημείου. Στις τρεις όψεις της, τα ανάγλυφα απεικονίζουν σκηνές από τα Ομηρικά έπη – μεταξύ άλλων τη θυσία της Ιφιγένειας στην Αυλίδα, τις μάχες Αχαιών και Τρώων προ των τειχών της Τροίας και την άφιξη του Οδυσσέα στην Ιθάκη. Στην τέταρτη όψη, απεικονίζονται ο Σλήμαν και η σύζυγός του Σοφία σε διάφορες σκηνές από τις ανασκαφές των Μυκηνών, της Τίρυνθας και του Ορχομενού.
Ο Σλήμαν πέθανε στη Νάπολη της Ιταλίας στις 26 Δεκεμβρίου 1890, αφού πρόλαβε να επισκεφθεί την Πομπηία. Η σορός του μεταφέρθηκε στην Αθήνα και στη νεκρώσιμη ακολουθία παρέστησαν ο βασιλιάς Γεώργιος Α’, τα μέλη της κυβέρνησης, το διπλωματικό σώμα και η ακαδημαϊκή κοινότητα, ενώ τον επικήδειο εκφώνησε ο συνεργάτης και φίλος του Βίλελμ Ντέρπφελντ, διευθυντής του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου Αθηνών.
Στον ίδιο τάφο έχουν ταφεί η σύζυγός του Σλήμαν, Σοφία, η κόρη του Ανδρομάχη και ο σύζυγός της, Λέων Μελάς, τα εγγόνια του Σλήμαν, Μιχαήλ, Λένος και Αλέξανδρος, καθώς και η σύζυγος του Λένου, Λυδία Μελά.
Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν είναι ο μοναδικός τάφος στο Α' Νεκροταφείο με μορφή αρχαίου ναού - παρόμοιοι είναι των οικογενειών Θεολόγου, Κούππα και Πιαλόπουλου, σε άμεση γειτνίαση με του Σλήμαν, του Ευγενίδη, επίσης έργο του Τσίλερ, και του Μακρυγιάννη.
