Μνημείο Julia von Nordenflycht

Aus goethe.de
Wechseln zu: Navigation, Suche
Μνημείο Julia von Nordenflycht. Φωτογραφία: Λεωνίδας Καλλιβρετάκης © Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών

Μνημείο Julia von Nordenflycht (4:08)

Μνημείο Julia von Nordenflycht (4:08)


fileGRIECHENLAND COVER NORDEN 2 LK.jpg

Την υπογραφή του Δανού αρχιτέκτονα που σχεδίασε το Πανεπιστήμιο Αθηνών, Χανς Κρίστιαν Χάνσεν (Hans Christian Hansen), φέρει το ταφικό μνημείο που είναι αφιερωμένο στην αχώριστη ακόλουθο της βασίλισσας Αμαλίας, βαρώνη Ιουλία φον Νόρντενπφλυχτ (Julia von Nordenflycht).

Απέριττο και καμωμένο από μάρμαρο, το μνημείο της βαρώνης αποτελείται από έναν τρίφυλλο εραλδικό σταυρό με γοτθική διακόσμηση, στη μια πλευρά του οποίου είναι χαραγμένο το όνομά της και στην άλλη το απόσπασμα από την Αποκάλυψη του Ιωάννη: «Selig sind die Todten, die in dem Herrn Sterben» («Μακάριοι οι νεκροί οι εν Κυρίω αποθνήσκοντες»).

Η γερμανίδα κυρία επί των τιμών της βασίλισσας Αμαλίας γεννήθηκε το 1787 στο Μίντεν (Minden) της Πρωσίας από οικογένεια κρατικών αξιωματούχων. Ήταν ανιψιά της διάσημης ποιήτριας και πρώιμης «φεμινίστριας» Σάρλοτ φον Νόρντενπφλυχτ (Charlotte von Nordenflycht), ενώ και η ίδια έγραψε ποιήματα που της εξασφάλισαν μια σελίδα στην τρίτομη εγκυκλοπαίδεια της γερμανικής λογοτεχνίας του Σίντελ (Schindel, 1825). Συμμετείχε επίσης στην ομάδα που μετέφρασε τα Άπαντα του Λόρδου Βύρωνα στα γερμανικά (1828).

Ανέλαβε τη διαπαιδαγώγηση της πολύ νεαρής Αμαλίας όταν η μητέρα της βασίλισσας πέθανε, και έμεινε στο πλευρό της για τα επόμενα 22 χρόνια. Το 1837, ακολούθησε την Αμαλία και τον Όθωνα στην Αθήνα, όπου και παρέμεινε ως το τέλος της ζωής της. Από την πρώτη στιγμή προσπάθησε να μάθει ελληνικά, τα οποία, κατά την Αμαλία, μιλούσε «χωρίς να διστάζει και όπως-όπως». Η Δανέζα Κριστιάνε Λουτ (Christiane Lüth), σύζυγος του προτεστάντη ιεροκήρυκα της Αμαλίας, την θυμάται ως «ηλικιωμένη κυρία που οι Έλληνες αποκαλούσαν ‘νταντά της βασίλισσας’» και «ακούραστη» στη φιλανθρωπική της δράση.

Μνημείο Julia von Nordenflycht. Φωτογραφία: Λεωνίδας Καλλιβρετάκης © Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών

Ιδιαιτέρως αγαπητή, καθώς ουδέποτε αναμείχθηκε στις δολοπλοκίες της Αυλής, ο θάνατος της βαρώνης προκάλεσε έντονη συγκίνηση στην ελληνική κοινωνία. Η Αμαλία δε, βυθίστηκε σε βαρύ πένθος και, γράφοντας «με βαριά καρδιά και τον πόνο να την πνίγει» στον πατέρα της, τον Μεγάλο Δούκα Παύλο Φρειδερίκο Αύγουστο του Ολδεμβούργου, υπογράμμισε το κενό «που τίποτε δεν θα αναπληρώσει» την δεύτερη ορφάνια που βίωνε, καθώς η Νόρντενπφλυχτ την αγαπούσε «όσο μια μητέρα μπορεί να αγαπήσει το παιδί της». Παρήγγειλε, μάλιστα, στον Γερμανό γλύπτη Κρίστιαν Ζίγκελ (Christian Siegel, 1803-1883) - έναν από τους πρώτους καθηγητές της Σχολής Καλών Τεχνών, ο οποίος τότε ζούσε στην Αθήνα - να σμιλέψει την προτομή της Νόρντενπφλυχτ για το μπουντουάρ της.

Σε δημοσιεύματα του αθηναϊκού Τύπου με αφορμή τον θάνατό της στις 10 Ιουλίου 1842 (ν.η.), επαινέθηκαν τα προτερήματά της, μεταξύ των οποίων η «χρηστή και καλοκάγαθος διαγωγή της, η καλοσύνη και η φιλανθρωπία της», ενώ υπογραμμίστηκε ότι «ηγάπα τους Έλληνας ουχί δια των λόγων, αλλά δια της καρδίας», και ότι υπήρξε «υπέρμαχος των Ελληνίδων», τις οποίες προσπάθησε να δραστηριοποιήσει οργανωμένα στον δημόσιο χώρο, μέσα από εταιρείες αγαθοεργίας, μια πρωτοβουλία ρηξικέλευθη για τα ως τότε ήθη του τόπου.

Την κηδεία της παρακολούθησαν οι αυλικοί, τα μέλη της κυβέρνησης και του Συμβουλίου της Επικρατείας, καθώς και πλήθος κόσμου.

Poi sammlung 02 el IGNORECLICK .jpg

Χανς Κρίστιαν Χάνσεν (1803-1883)

Ο Χανς Κρίστιαν Χάνσεν (Hans Christian Hansen) γεννήθηκε στην Κοπεγχάγη και σπούδασε στην Βασιλική Δανεζική Ακαδημία Καλών Τεχνών (Det Kongelige Danske Kunstakademi). Το 1833, ήρθε στην Ελλάδα, όπου τον ακολούθησε αργότερα και ο μικρότερος αδελφός του, ο αρχιτέκτονας Θεόφιλος Χάνσεν (Theophil Hansen, 1813-1891). Ανάμεσα στα έργα του Χανς Κρίστιαν Χάνσεν στην Ελλάδα, ξεχωρίζει το Πανεπιστήμιο Αθηνών το οποίο, μαζί με την Ακαδημία Αθηνών και την Εθνική Βιβλιοθήκη που σχεδίασε ο αδελφός του, αποτελούν τη λεγόμενη «Αθηναϊκή Τριλογία» επί της οδού Πανεπιστημίου, ένα διεθνούς φήμης εμβληματικό νεοκλασικό σύνολο. Προκειμένου να τιμηθεί η συμβολή των αδελφών Χάνσεν στην αρχιτεκτονική εξέλιξη της Αθήνας, το επώνυμό τους δόθηκε σε μια πάροδο της οδού Πατησίων.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

C. W. O. von Schindel, Die deutschen Schriftstellerinnen des neunzehnten Jahrhunderts, τ. 2ος, Λειψία 1825.

Νεκρολογίες για την Julia von Nordenflycht, δημοσιευμένες στις αθηναϊκές εφημερίδες Αιών, 1 Ιουλίου 1842, Ανεξάρτητος, 5 Ιουλίου 1842 και Ελληνικός Παρατηρητής-L’ Observateur Grec, 7/19 Ιουλίου 1842.

J. C. Hinrich, Briefe einer Hofdame in Athen an eine Freundin in Deutschland 1837-1842, Λειψία, 1845.

Κ. Τσαουσόπουλος (μτφρ.), «Επιστολαί κυρίας της τιμής εν Αθήναις προς φίλην της εν Γερμανία (1837-1842), Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος 8 (1922).

Σωτηρία Αλιμπέρτη, Αμαλία η βασίλισσα της Ελλάδος, Αθήνα 1896.

W. Ochsenbein, Die Aufnahme Lord Byrons in Deutschland und sein Einfluß auf den jungen Heine, Bern 1905.

Χριστιάνα Λυτ, Μια Δανέζα στην Αυλή του Όθωνα, Αθήνα 2η έκδ. 1988.

Βάνα Μπούσε, Μίχαελ Μπούσε (μετάφρ., επιμ.), Ανέκδοτες επιστολές της βασίλισσας Αμαλίας στον πατέρα της, 1836-1853, 2 τόμοι, Αθήνα 2011.

Τοποθεσία

Μνημείο Julia von Nordenflycht
Α’ Νεκροταφείο, Προτεσταντικό Τμήμα (σειρά E)
Τριβωνιανού 29 & Αναπαύσεως
Αθήνα