Ξενοδοχείο «Μπάγκειον»

Aus goethe.de
Wechseln zu: Navigation, Suche
Ξενοδοχείο «Μπάγκειον». Φωτογραφία: Λεωνίδας Καλλιβρετάκης © Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών

Ξενοδοχείο «Μπάγκειον» (3:40)

Ξενοδοχείο «Μπάγκειον» (3:40)


fileGRIECHENLAND COVER BAGKEION 1 LK.jpg

Ένα από τα δυο κεντρικά ξενοδοχεία της πλατείας Ομονοίας, που εγκαινίασαν μια νέα εποχή για τα αθηναϊκά ξενοδοχεία στα τέλη του 19ου αιώνα, φέρει την αρχιτεκτονική υπογραφή του Ερνέστου Τσίλερ (Ernst Ziller).

Στη θέση της οικίας του πολιτικού και κατά διαστήματα πρωθυπουργού, Χαριλάου Τρικούπη, οικοδομήθηκε, μεταξύ των ετών 1890-1894, το τετραώροφο ξενοδοχείο «Μπάγκειον» (αναφερόμενο επίσης ως «Πάγκειον» και σπανιότερα ως «Φίλιππος Β’»), για λογαριασμό του επιχειρηματία Ιωάννη Μπάγκα.

Ξενοδοχείο «Μπάγκειον». Φωτογραφία: Λεωνίδας Καλλιβρετάκης © Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών

Από αρχιτεκτονικής απόψεως, το κτίριο που δεσπόζει στην ανατολική γωνία της διασταύρωσης της οδού Αθηνάς με την πλατεία Ομονοίας, αποτελεί δείγμα του όψιμου νεοκλασικισμού, με εκλεκτικιστικά στοιχεία των τελευταίων δεκαετιών του 19ου αιώνα, και είναι “δίδυμο” με το γειτονικό του ξενοδοχείο «Μέγας Αλέξανδρος».

Καινοτομία στο κτίριο αποτελεί το κεντρικό υαλοσκεπές αίθριο, γύρω από το οποίο αρθρώνονται όλες οι λειτουργίες του ξενοδοχείου. Το νέο αυτό στοιχείο σε συνδυασμό με τους πολυτελείς κοινόχρηστους χώρους, με τους εντυπωσιακούς μπαρόκ καθρέφτες και τις ζωγραφικές διακοσμήσεις των τοίχων, ίχνη των οποίων είναι ακόμη ορατά, αποδίδουν στο κτίριο ιδιαίτερη αίγλη.

Ξενοδοχείο «Μπάγκειον». Φωτογραφία: Λεωνίδας Καλλιβρετάκης © Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών

Οι ευθύγραμμες επιστέψεις των ανοιγμάτων του πρώτου ορόφου εναλλάσσονται με τις αετωματικές των ανοιγμάτων του δευτέρου, ενώ τα καμπύλα μπαλκόνια του πρώτου ορόφου πλαισιώνονται από καρυάτιδες. Ο τέταρτος όροφος κοσμείται από βαθυκόκκινες ορθογώνιες επιφάνειες μεταξύ των ανοιγμάτων, στοιχείο που χαρακτηρίζει ορισμένα από τα κτίρια του Τσίλερ εκείνης της περιόδου (όπως το ξενοδοχείο «Μέγας Αλέξανδρος» και το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο).

Ξενοδοχείο «Μπάγκειον». Φωτογραφία: Λεωνίδας Καλλιβρετάκης © Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών

Το κτίριο δεν λειτουργούσε μόνο ως ξενοδοχείο, αλλά φιλοξενούσε και εμπορικές δραστηριότητες, καθώς διέθετε σειρά καταστημάτων στο ισόγειο και το υπόγειο. Το ομώνυμο «μποέμικο», όπως το περιγράφει ο Μάριος Βαϊάνος, ζαχαροπλαστείο με τα καμπυλωτά τόξα, αποτέλεσε κατά την περίοδο του μεσοπολέμου ένα από τα πλέον φημισμένα φιλολογικά στέκια της Αθήνας.

Ανάμεσα στους θαμώνες του, που «παρασύρονται στο αιώνιο όνειρο της ποιήσεως και στα περίεργα σχέδια μελλοντικών πραγμάτων», αναφέρονται οι Κώστας Βάρναλης, Γιάννης Ρίτσος, Ναπολέων Λαπαθιώτης, Άγγελος Τερζάκης, Ορέστης Λάσκος, Τέλλος Άγρας, Μιλτιάδης Μαλακάσης, Μυρτιώτισσα (Θεώνη Δρακοπούλου) και Άλκης Θρύλος (Ελένη Ουράνη).

Ξενοδοχείο «Μπάγκειον». Φωτογραφία: Λεωνίδας Καλλιβρετάκης © Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών

Σε αντίθεση με τα περισσότερα ξενοδοχεία της ευρύτερης περιοχής που μεταπολεμικά παρήκμασαν, το «Μπάγκειον» παρουσίασε αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα. Για ένα διάστημα απέκτησε και παράρτημα σε άλλο κτίριο της πλατείας Ομονοίας, ενώ το κεντρικό κτίριο λειτούργησε τουλάχιστον μέχρι το 1977, έστω και ως τρίτης κατηγορίας πλέον.

Ξενοδοχείο «Μπάγκειον». Φωτογραφία: Λεωνίδας Καλλιβρετάκης © Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών

Μετά τη διακοπή της λειτουργίας του ξενοδοχείου, οι χώροι του χρησιμοποιήθηκαν κατά καιρούς για συνελεύσεις σωματείων και ως κομματικό εκλογικό κέντρο, ενώ στα τέλη του 20ου αιώνα στέγασαν και μια ιδιωτική σχολή (1994-2002). Έκτοτε μεσολάβησε μια περίοδος σιωπής, ώσπου το «Μπάγκειον» απέκτησε ξανά ζωή, με πιο πρόσφατη δραστηριότητά του την φιλοξενία καλλιτεχνικών εκδηλώσεων στο πλαίσιο της Athens Biennale 2015-2017.

Poi sammlung 02 el IGNORECLICK .jpg
Poi sammlung 02 el IGNORECLICK .jpg

Ιωάννης Μπάγκας (1814-1895)

Ο Ιωάννης Μπάγκας του Μιχαήλ, ο οποίος σε διάφορα δημοσιεύματα αναφέρεται ως Πάγκας, γεννήθηκε στην Κορυτσά, τότε υπό οθωμανική κυριαρχία, σήμερα στο αλβανικό έδαφος. Μετανάστευσε αρχικά στην Αίγυπτο και κατόπιν στη Ρουμανία, όπου επένδυσε σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις, συγκεντρώνοντας μεγάλη περιουσία. Το 1882, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου και παρέμεινε μέχρι το τέλος της ζωής του.

Ήδη από το 1889, ενώ δεν είχε ακόμη ολοκληρωθεί η οικοδόμηση του ξενοδοχείου «Μέγας Αλέξανδρος», ο Ιωάννης Μπάγκας το δώρισε, προκειμένου να αξιοποιηθεί υπέρ κοινωφελών και εθνωφελών σκοπών, αναθέτοντας τη διαχείρισή του στη νεοσύστατη Μπάγκειο Επιτροπή, η οποία δραστηριοποιείται ως τις μέρες μας. Στη διαθήκη του, προσέθεσε σε αυτή τη δωρεά του και όλη την μετά το 1889 αποκτηθείσα περιουσία του, συμπεριλαμβανομένου και του ξενοδοχείου «Μπάγκειον».

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

Στέφανος Δραγούμης, «Ιω. Πάγκας: Ο βίος-Ο θάνατος-Η περιουσία του», εφημερίδα Σκριπ, 16 Δεκεμβρίου 1895.

«Η κηδεία του Πάγκα», εφημερίδα Σκριπ, 17 Δεκεμβρίου 1895.

Επιτροπή των Ολυμπιακών Αγώνων, Οδηγός των Αθηνών / Comité de Jeux Olympiques, Guide d’ Athènes, Αθήνα 1906.

Guides Joanne, Grèce, Παρίσι 1909.

Les Guides Bleus, Grèce, Παρίσι 1911.

Γ. Ν. Μιχαήλ, Ελληνικός Οδηγός, Αθήνα 1920.

«Περί πενταετούς μισθώσεως 5 καταστημάτων του Παγκείου Ιδρύματος», εφημερίδα Ελεύθερον Βήμα, 2 Αυγούστου 1935.

Hans Hermann Russack, Deutsche bauen in Athen, Βερολίνο 1942.

Les Guides Bleus, Grèce, Παρίσι 1953.

Πάγκειος Επιτροπή Υπουργείου Εξωτερικών, Συλλογή των περί της εθνικής δωρεάς Ι. Μ. Μπάγκα επισήμων κειμένων, Αθήνα 1968.

«Δημοπρασία μισθώσεως ακινήτου ένθα το ξενοδοχείον Μπάγκειον – Φίλιππος Β’», εφημερίδα Το Βήμα, 7 Φεβρουαρίου 1968.

Ερρίκος Μπαρτζινόπουλος, «Τα κλασικά καφενεία εξαφανίζονται το ένα μετά το άλλο», εφημερίδα Το Βήμα, 10 Σεπτεμβρίου 1970.

Les Guides Bleus, Grèce, Παρίσι 1977.

Γιάννης Παπακώστας, Φιλολογικά σαλόνια και καφενεία της Αθήνας (1880-1930), Αθήνα 1988.

Δημήτρης Φιλιππίδης, Νεοελληνική Αρχιτεκτονική, Αθήνα 1984.

Κώστας Η. Μπίρης, Αι Αθήναι από του 19ου εις τον 20ον αιώνα, Αθήνα 3η έκδ. 1996.

Ελένη Παπανδρέου-Βλάχου, «Τα ξενοδοχεία της οδού Αθηνάς», εφημερίδα Καθημερινή (ένθετο «Επτά Ημέρες»), 17 Ιουνίου 2001.

Friedbert Ficker, Gert Morzinek, Barbara Mazurek, Ernst Ziller: Ein sächsischer Architekt und Bauforscher in Griechenland - Die Familie Ziller, Lindenberg im Allgäu 2003.

Maro Kardamitsi-Adami, Classical Revival: The Architecture of Ernst Ziller 1837–1923, Athens 2006.

Μάρω Καρδαμίτση - Αδάμη, Γιώργης Γερόλυμπος, Έρνστ Τσίλλερ 1837-1923: Η τέχνη του κλασικού, Αθήνα 2006.

Μαρία Α. Δανιήλ, «’Μ. Αλέξανδρος’ και ‘Μπάγκειον’, δύο ιστορικά ξενοδοχεία στην καρδιά της Αθήνας», εφημερίδα Καθημερινή, 8 Φεβρουαρίου 2014.

Νίκος Τριανταφυλλίδης, «Στο χάνι των ‘χαμένων’ ποιητών», περιοδικό Lifo, 18 Ιουνίου 2014.

Δημήτρης Αθηνάκης, «Σύγχρονη πόλη υπό κατασκευή», εφημερίδα Καθημερινή, 25 Ιουλίου 2015.

Δημήτρης Αθηνάκης, «Τι μέλλον θα έχουν τα ‘δίδυμα’ της Ομόνοιας;», εφημερίδα Καθημερινή, 9 Ιανουαρίου 2016.

Σύνδεσμος

Μπάγκειον Ίδρυμα

Τοποθεσία

Ξενοδοχείο «Μπάγκειον»
Πλατεία Ομονοίας 18 & Αθηνάς
Αθήνα