Πολυκατοικία Πεσμαζόγλου

Aus goethe.de
Wechseln zu: Navigation, Suche
Πολυκατοικία Πεσμαζόγλου. Φωτογραφία: Λεωνίδας Καλλιβρετάκης © Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών

Πολυκατοικία Πεσμαζόγλου (2:10)

Πολυκατοικία Πεσμαζόγλου (2:10)


fileGRIECHENLAND COVER PESMAZOGLOU 1 LK.jpg

H πρώτη πολυκατοικία της Αθήνας, της οποίας σήμερα σώζεται μόνο μία από τις δύο πτέρυγες, οικοδομήθηκε το 1893 βάσει σχεδίων του αρχιτέκτονα Ερνέστου Τσίλερ (Ernst Ziller).

Το επιβλητικό τετραώροφο μέγαρο, ιδιοκτησία του τραπεζίτη και πολιτικού Ιωάννη Πεσμαζόγλου, χτίστηκε με την προοπτική τα πολυτελή διαμερίσματά του να ενοικιάζονται προσωρινά σε επισκέπτες από το εξωτερικό.

Το εσωτερικό του περιλάμβανε ευρύχωρα διαμερίσματα με μεγάλους διαδρόμους, ύψους έως και τεσσεράμισι μέτρων. Ενώ στην κατασκευή του αξιοποιήθηκε η τεχνολογία αιχμής της εποχής, όπως ανελκυστήρες και κεντρική θέρμανση, αλλά και στοιχεία που συνήθιζε να χρησιμοποιεί ο Τσίλερ, όπως κίονες από χυτοσίδηρο.

Πολυκατοικία Πεσμαζόγλου. Φωτογραφία: Λεωνίδας Καλλιβρετάκης © Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών

Η εξωτερική μορφή του κτιρίου δεν διαθέτει πλούσια διακόσμηση, παρόλο που ακολουθεί τα πρότυπα των πολυκατοικιών εκλεκτικιστικού ρυθμού που κυριαρχούσαν τότε στην Ευρώπη.

Αξιοσημείωτο είναι ότι με το κτίριο αυτό και με τα σύγχρονά του, το Νέο Αρσάκειο επί της οδού Σταδίου και το Μέγαρο Σλήμαν-Μελά στην οδό Πανεπιστημίου, ο Τσίλερ εισήγαγε την μεγάλη κλίμακα οικοδομών «εκμετάλλευσης» στην Αθήνα του 1900.

Πολυκατοικία Πεσμαζόγλου. Φωτογραφία: Λεωνίδας Καλλιβρετάκης © Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών

Η δυτική πτέρυγα του μεγάρου κατεδαφίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1960 και έτσι χάθηκε το τμήμα εκείνο που ξεχώριζε από το συνολικό οικοδόμημα: η εξαγωνική φολιδωτή κωνική στέγη, που δημιουργούσε την εντύπωση πύργου στη γωνία της λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας και Ηρώδου Αττικού.

Επιβιώνει, ωστόσο, η ανατολική πτέρυγα ως αυτοτελής πολυκατοικία, η οποία φιλοξένησε, μεταξύ άλλων, το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών στα πρώτα του βήματα, ενώ σήμερα στεγάζει την Αυστριακή Πρεσβεία.

Poi sammlung 02 el IGNORECLICK .jpg

Ιωάννης Πεσμαζόγλου (1857-1906)

Πρωτοπόρος στην κατασκευή πολυκατοικιών στην Αθήνα, ο Ιωάννης Πεσμαζόγλου διακρίθηκε ως τραπεζίτης και ως πολιτικός. Ξεκίνησε την επαγγελματική του πορεία στην τράπεζα Κρεντί Λυονέ (Credit Lyonnais), στη γενέτειρά του, την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, ενώ το 1882, ανέλαβε διευθυντής της Αγγλο-Αιγυπτιακής Τράπεζας. Το 1894, ίδρυσε στην Αθήνα το δικό του χρηματοπιστωτικό ίδρυμα, που συγχωνεύθηκε με την Τράπεζα Αθηνών, της οποίας και διετέλεσε διευθυντής και πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου μέχρι το θάνατό του. Το ενδιαφέρον του για την αρχιτεκτονική τεκμηριώνεται, μεταξύ άλλων, από το γεγονός ότι, εντός οικοπέδου στην Κηφισιά, έχτισε πέντε σπίτια, καθένα από τα οποία ακολουθούσε διαφορετικό αρχιτεκτονικό στυλ (αιγυπτιακό, αρχαιοελληνικό, γερμανικό, ελβετικό κι αραβικό). Ήταν παντρεμένος με την Ειρήνη Μιαούλη, εγγονή του ναυάρχου Ανδρέα Μιαούλη.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

Hans Hermann Russack, Deutsche bauen in Athen, Βερολίνο 1942.

Δημήτριος Παπαστάμου, Ερνέστος Τσίλλερ – Προσπάθεια Μονογραφίας, Αθήνα 1973.

Δημήτρης Φιλιππίδης, Νεοελληνική Αρχιτεκτονική, Αθήνα 1984.

Κώστας Η. Μπίρης, Αι Αθήναι από του 19ου εις τον 20ον αιώνα, Αθήνα 3η έκδ. 1996.

Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής-Deutsches Architektur Museum, Αρχιτεκτονική του 20ου αιώνα: Ελλάδα, Αθήνα 2000.

Friedbert Ficker, Gert Morzinek, Barbara Mazurek, Ernst Ziller: Ein sächsischer Architekt und Bauforscher in Griechenland - Die Familie Ziller, Lindenberg im Allgäu 2003.

Maro Kardamitsi-Adami, Classical Revival: The Architecture of Ernst Ziller 1837–1923, Athens 2006.

Μάρω Καρδαμίτση - Αδάμη, Γιώργης Γερόλυμπος, Έρνστ Τσίλλερ 1837-1923: Η τέχνη του κλασικού, Αθήνα, 2006.

Τοποθεσία

Πολυκατοικία Πεσμαζόγλου
Λεωφόρος Βασιλίσσης Σοφίας 4
Αθήνα