Μέγαρο Δεληγεώργη

Aus goethe.de
Wechseln zu: Navigation, Suche
Μέγαρο Δεληγεώργη. Φωτογραφία: Λεωνίδας Καλλιβρετάκης © Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών

Επιβλητικό έργο της ώριμης περιόδου του Ziller, το τριώροφο μέγαρο ανεγέρθηκε, πιθανότατα το 1890, για λογαριασμό του πολιτικού και δημοσιογράφου Λεωνίδα Δεληγεώργη (1840-1928), αδελφό του έξι φορές πρωθυπουργού της Ελλάδος, Επαμεινώνδα Δεληγεώργη (1829-1879).

Μέγαρο Δεληγεώργη. Φωτογραφία: Λεωνίδας Καλλιβρετάκης © Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών

Το κτίριο συνδυάζει με εξαιρετική μαεστρία στοιχεία της αναγέννησης, όπως η μαρμάρινη σκάλα και το εντυπωσιακό πρόπυλο με τα τοξωτά ανοίγματα, με χαρακτηριστικά του νεοκλασικισμού, όπως τα απλούστερα υπέρθυρα και οι παραστάδες που πλαισιώνουν τα ανοίγματά του ορόφου. Στο ισόγειο, όπως συνηθιζόταν εκείνη την εποχή, βρίσκονταν οι χώροι υποδοχής και το γραφείο, στον όροφο τα υπνοδωμάτια και στο υπόγειο το μαγειρείο, το κελάρι και τα διαμερίσματα του προσωπικού.

Μέγαρο Δεληγεώργη. Φωτογραφία: Λεωνίδας Καλλιβρετάκης © Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών

Το μέγαρο χρησίμευσε αρχικά ως οικία των αδελφών Δεληγεώργη, οι οποίοι μαζί πρωτοστάτησαν στο κίνημα εναντίον του Όθωνα και υπέστησαν διώξεις στις αρχές της δεκαετίας του 1860.

Μεταπολεμικά, στο κτίριο δημιουργήθηκε το «Μικρό Θέατρο Τσέπης», που στέγασε ορισμένες πρωτοποριακές θεατρικές ομάδες, όπως τη «Νέα Σκηνή» του Κωστή Λειβαδέα και το «Πειραματικό Θέατρο» της Μαριέττας Ριάλδη στα πρώτα του βήματα. Το 1963 άλλαξε χέρια και από τους κληρονόμους του Λεωνίδα Δεληγεώργη πέρασε στο Μετοχικό Ταμείο Πολιτικών Υπαλλήλων. Από τότε και για περισσότερο από τρεις δεκαετίες, το κτίριο φιλοξένησε την «Ταινιοθήκη της Ελλάδος» και το «Μουσείο Κινηματογράφου».

Μέγαρο Δεληγεώργη. Φωτογραφία: Λεωνίδας Καλλιβρετάκης © Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών

Ωστόσο, λίγο έλειψε το Μέγαρο Δεληγεώργη να κατεδαφιστεί στα χρόνια της Δικτατορίας, όταν το Ταμείο θέλησε να αξιοποιήσει το προνομιακής θέσης οικόπεδο, οικοδομώντας στη θέση του Μεγάρου κτίριο γραφείων, αντίστοιχο των υπολοίπων που κυριαρχούν επί της οδού Ακαδημίας, πρόθεση που ευτυχώς δεν υλοποιήθηκε. Μετά από πυρκαγιά που προκάλεσε εκτεταμένες ζημιές στον δεύτερο όροφο και το δώμα το 1997, το κτίριο αποκαταστάθηκε και ανακαινίστηκε μεταξύ των ετών 2009-2014.

Ernst Ziller

Ο Ernst Ziller (1837-1923) γεννήθηκε στο Serkowitz (σημερινό Radebeul) της Σαξονίας, γόνος μιας οικογένειας με παράδοση στην αρχιτεκτονική και την εργολαβία οικοδομών. Μετά τις σπουδές του στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Δρέσδης (Akademie der Bildenden Künste zu Dresden), πήγε στη Βιέννη, όπου εργάστηκε στο γραφείο του διάσημου ήδη τότε Δανού νεοκλασικιστή αρχιτέκτονα Theophil Hansen, τον οποίο συνόδευσε για πρώτη φορά στην Αθήνα το 1861, προκειμένου να επιβλέψει την οικοδομή της Ακαδημίας Αθηνών, μελετώντας παράλληλα τα μνημεία της αρχαιοελληνικής και βυζαντινής τέχνης. Μετά από μια διακοπή (1864-1868), κατά τη διάρκεια της οποίας σπούδασε εκ του σύνεγγυς την Ιταλική αρχιτεκτονική, ο Ziller επέστρεψε στην Αθήνα, όπου συνέχισε να επιβλέπει την εκτέλεση σχεδίων του Hansen, ενώ από τις αρχές της δεκαετίας του 1870 ξεκίνησε και τις δικές του εργασίες, οι οποίες συνεχίστηκαν για τα επόμενα 50 χρόνια. Υπολογίζεται ότι ο Ziller σχεδίασε εκατοντάδες κτίρια, κυρίως στην Αθήνα (αλλά και αλλού), τα περισσότερα από τα οποία δεν υπάρχουν πλέον, θύματα της άναρχης οικοδομικής ανάπτυξης του δευτέρου μισού του 20ου αιώνα. Διατηρούνται όμως αρκετά, τα οποία (σε συνδυασμό και με το διασωζόμενο αρχείο των σχεδίων του) αποτυπώνουν επαρκώς την εξέλιξη των αρχιτεκτονικών του προσανατολισμών. Προκειμένου να τιμηθεί η συμβολή του Ziller στην αρχιτεκτονική εξέλιξη της Αθήνας, το όνομά του δόθηκε σε μια πάροδο της οδού Καυταντζόγλου (Πατήσια).

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

Hans Hermann Russack, Deutsche bauen in Athen, Βερολίνο 1942.

«Η Μαριέττα Ριάλδη για το Θέατρο Τσέπης», εφημερίδα Τα Νέα, 29 Αυγούστου 1963.

«Τρεις επίσημες πρώτες στο ‘Μικρό Θέατρο’», εφημερίδα Τα Νέα, 8 Ιανουαρίου 1964.

Άγγελος Τερζάκης, «’Έξω από τα δόντια’ (‘Μικρό Θέατρο’)», εφημερίδα Το Βήμα, 15 Ιανουαρίου 1964.

«Ενθαρρυντικό ξεκίνημα για τους φίλους του καλού κινηματογράφου: προβολές και ταινίες της Ταινιοθήκης της Ελλάδος», εφημερίδα Το Βήμα, 27 Οκτωβρίου 1965.

Ιωάννης Τραυλός, Νεοκλασική αρχιτεκτονική στην Ελλάδα, Αθήνα 1967.

Στέλιος Β. Σκοπελίτης, Νεοκλασικά σπίτια της Αθήνας και του Πειραιά, Αθήνα 2η έκδ. 1981.

Δημήτρης Φιλιππίδης, Η ζωή και το έργο του αρχιτέκτονα Λύσανδρου Καυταντζόγλου (1811-1885), Αθήνα 1995.

Κώστας Η. Μπίρης, Αι Αθήναι από του 19ου εις τον 20ον αιώνα, Αθήνα 3η έκδ. 1996.

«Η Ταινιοθήκη στις φλόγες», εφημερίδα Τα Νέα, 15 Απριλίου 1997.

Friedbert Ficker, Gert Morzinek, Barbara Mazurek, Ernst Ziller: Ein sächsischer Architekt und Bauforscher in Griechenland - Die Familie Ziller, Lindenberg im Allgäu 2003.

Maro Kardamitsi-Adami, Classical Revival: The Architecture of Ernst Ziller 1837–1923, Athens 2006.

Μάρω Καρδαμίτση - Αδάμη, Γιώργης Γερόλυμπος, Έρνστ Τσίλλερ 1837-1923: Η τέχνη του κλασικού, Αθήνα, 2006.

Μετοχικό Ταμείο Πολιτικών Υπαλλήλων, Ετήσια Έκθεση 2010, Αθήνα 2011.

Μετοχικό Ταμείο Πολιτικών Υπαλλήλων, Ετήσια Έκθεση 2012-2013, Αθήνα 2014.


Τοποθεσία

Μέγαρο Δεληγεώργη
Oδός Ακαδημίας & Κανάρη 1
Αθήνα