Μνημείο Heinrich Schliemann
Aπό τα μεγαλοπρεπέστερα μνημεία του Α’ Νεκροταφείου των Αθηνών είναι το μαυσωλείο του διασημότερου ερασιτέχνη ανασκαφέα όλων των εποχών, Ερρίκου Σλήμαν (Heinrich Schliemann), που σχεδίασε ο αρχιτέκτονας Ερνέστος Τσίλερ (Ernst Ziller).
Ένας ναός δωρικού ρυθμού, με βάθρο που κοσμείται με ανάγλυφες παραστάσεις, αποτελεί το εντυπωσιακό ταφικό μνημείο του γερμανού ανασκαφέα της Τροίας και των Μυκηνών, Heinrich Schliemann (Ερρίκος Σλήμαν, 1822-1890), το οποίο ο ίδιος ο Schliemann είχε παραγγείλει όσο βρισκόταν εν ζωή στον αρχιτέκτονα Ernst Ziller, που προηγουμένως είχε σχεδιάσει και την οικία του, Μέγαρο Σλήμαν-Μελά.
Στο μέσον της πρόσοψης του ναού έχει τοποθετηθεί η προτομή του Schliemann σε βάθρο, ενώ πάνω από την είσοδο υπάρχει, χαραγμένο με συνεχή γραφή σε αρχαϊκό ύφος, το επιτύμβιο επίγραμμα «ΕΙΝΡΙΧΟΝ ΚΕΥΘΩ ΣΧΛΙΕΜΑΝΝΟΝ ΤΟΥ ΜΕΓΑ ΚΛΕΟΣ. ΤΟΝ ΣΕ ΜΙΜΕΙΣΘΑΙ ΧΡΗ ΠΟΛΛΑ ΠΟΝΕΥΝΤΑ ΒΡΟΤΟΙΣ» («Τον Ερρίκο Σλήμαν περικλείω, του οποίου η δόξα είναι μεγάλη. Πρέπει να τον μιμηθείς, διότι μόχθησε πολύ για τους θνητούς»).
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η διακόσμηση της ανάγλυφης ζωφόρου που περιβάλλει το βάθρο του μνημείου. Στις τρεις όψεις τα ανάγλυφα απεικονίζουν σκηνές από τα Ομηρικά έπη – μεταξύ άλλων τη θυσία της Ιφιγένειας στην Αυλίδα, τις μάχες Αχαιών και Τρώων προ των τειχών της Τροίας και την άφιξη του Οδυσσέα στην Ιθάκη - ενώ στην τέταρτη όψη απεικονίζονται ο Schliemann και η σύζυγός του Σοφία σε διάφορες σκηνές από τις ανασκαφές των Μυκηνών, της Τίρυνθας και του Ορχομενού.
Ο Schliemann πέθανε στη Νάπολη της Ιταλίας στις 26 Δεκεμβρίου 1890 (ν.η.), αφού πρόλαβε να επισκεφθεί την Πομπηία. Η σορός του μεταφέρθηκε στην Αθήνα και στη νεκρώσιμη ακολουθία παρέστησαν ο βασιλιάς Γεώργιος Α’, τα μέλη της κυβέρνησης, το διπλωματικό σώμα και η ακαδημαϊκή κοινότητα, ενώ τον επικήδειο εκφώνησε ο συνεργάτης και φίλος του Wilhelm Dörpfeld, διευθυντής του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου Αθηνών.
Στον τάφο – που αξίζει να σημειωθεί ότι δεν είναι ο μοναδικός με μορφή αρχαίου ναού (ενδεικτικά αναφέρουμε των οικογενειών Θεολόγου, Κούππα και Πιαλόπουλου, σε άμεση γειτνίαση με του Schliemann, του Ευγενίδη επίσης έργο του Ziller, και του Μακρυγιάννη) - έχουν ταφεί η σύζυγός του Schliemann, Σοφία, η κόρη του Ανδρομάχη και ο σύζυγός της, Λέων Μελάς, τα εγγόνια του Schliemann, Μιχαήλ, Λένος και Αλέξανδρος, καθώς και η σύζυγος του Λένου, Λυδία Μελά.
